Raport: Presa Canario na Teneryfie

Napisany przez ówczesnego prezydenta Hiszpańskiego Klubu Presa Canario, Manuela Martina Bethancourta

Na Teneryfie, tak jak i na innych wyspach Archipelagu, głównie na Gran Canari, Presa Canario był wykorzystywany do stróżowania domów i posiadłości, do prowadzenie i poskramiania bydła zwanego „bovina basto” (bovina canaria) jak również do walk psów - upodobania które zostało jak się uważa „przywiezione” na Wyspy Kanaryjskie wraz z angielską kolonizacją.

Hodowcy krzyżowali te psy bez koncepcji konkretnej rasy. Jedyną rzeczą na którą zwracali uwagę to, to czy ich pies jest dobrym stróżem i niezwyciężonym wojownikiem w walkach z psami przeciw, którym był wystawiony. Kolor nie miał znaczenia, jednakże istniało duże upodobanie dla psów pręgowanych, tygrysich i w mniejszym stopniu dla płowych w obu tych odmianach występujących z białymi znaczeniami na łapach i wokół szyi. Północna część Teneryfy była najbardziej skłonna do spektakli jakimi były pechady - walki pres. Możliwe, że spowodowane było to tym iż – również obecnie – pónocna Teneryfa jest miejscem największej koncentracji bydła (Bovina Canaria), których okiełznanie należało do psów. Głównie w tej strefie istniała również nazwa dla Presa Canario „Perro Basto” jak również „Bordon”. Niektórzy odczytują tą ostatnią jako deformację słowa „bulldog”.

Bovina Canaria	Bovina Canaria	Presa Canario w trakcie pracy

Niektórzy z wielkich hodowców Presa Canario to Juan El Marchante, Andrés el Penínsular, El Guardian z  El Ortigal, Gabino, El Caporal, El Guardian z La Esperanza, Luciano i Polo Acosta - właściciel słynnego psa imieniem Marruecos, którego kupił on od Juana El Marchante i który był nazywany „El Campeón de Perros de Presa„ (championem psów Presa). Ten pies był przywieziony na Teneryfę z wyspy La Palma.

W Santa Cruz de Tenerife, w drewnianej chacie był swego rodzaju depozyt, w którym trenowano psy do walk.

W latach 40-tych XX wieku dekretem wydano zakaz organizowania walk psów i choć niektóre odbywają się sporadycznie Presa Canario popada w zapomnienie aż do prawie zupełnego wyginięcia. Sytuacja ta pogarsza się drastycznie wraz z napływem nowych popularnych ras na Wyspy, głównie owczarków niemieckich.

Również konflikt w Hiszpańskiej Saharze w zadziwiający sposób zdziesiątkował populację.

Rekonstrukcja rasy rozpoczyna się w latach 70-tych  i postępuje powolnie ale bez zakłóceń.

W 1975-76 na Teneryfę zostają przywiezione trzy samce z Gran Canari z miejscowości Sardina i są to Felo i Monzón, pierwszy pręgowany drugi płowy, jak również ich inny brat koloru płowego Firpo, z płowej suki imieniem Diana.

Została również importowana z Arucas (Gran Canario) para – pręgowany pies Boby i płowa suka z linii Juana Santana – Piba. Sprowadzenie tych psów z Gran Canari i skrzyżowanie ich z Presami ze starych linii z Teneryfy, z których pochodziły Manolo i Troika Don Silverio Mesa, Turca – Don Telesforo Hernandez i inne ustanowiło nową linię krwi obecną do dzisiaj.

Ze skojarzenia Boby i Piba w hodowli Irema Curtó urodziło się kilka miotów a w nich takie psy jak Toby, Viva, Tamay I, Tamay II, Patrás, Mora i inne.

We wrześniu 1977 roku suka z tego skojarzenia Tamay została pokryta psem Felo należącym do Pana Quevedo. Urodziły się takie psy jak Mahán, Beneharo, Guacimara, Guama i inne. Następnie Felo pokrył sukę ze skojarzenia Boby-Piba imieniem Mora i z tego miotu otrzymano takie psy jak Ioya i Guanche de Pilar Udias

Beneharo de Irema Curtó	Mahán de Irema Curtó	Toby de Irema Curtó	Tamay de Irema Curtó
	Guanche de Pilar Udias

Manolo, pies Don Silverio Mesa został skrzyżowany z suką imieniem Gara, która należała do Pana Quevedo. Z tego skojarzenia urodził się Drago, pies należący później do Muruje del Castillo.

Pies ten był później skrzyżowany z Morą po Boby i Piba i z tego miotu urodziły się Jama, Urma i Caimán.

Urma z psem nieznanego pochodzenia dała miot z którego były Bruco i Taco tworząc nowa linię.

Wprowadzono krew buldoga poprzez skojarzenie suki Guama (Felo/Tamay) z psem Gruñón (buldog z południowej Afryki). Z tego połączenia urodziły się takie psy jak Campeón i Teguise. Miało to miejsce w marcu 1980 roku.

Elvis, pręgowany pies z domieszką krwi Doga Niemieckiego był skrzyżowany z Tamay II (Boby – Piba) i z tego skojarzenia urodził się Bardino tworząc nową linię.

Felo kryje sukę imieniem Jama (Drago – Mora de Irema Curtó) i z tego połączenia rodzą się suki Yaiza należąca do Don Mario Montequi i Day należąca do Don Joquin Reig. Ta ostatnia (Day) zostaje pokryta Bullmastifem. Z tego połączenia rodzi się między innymi pies Jacho ustanawiając zróżnicowany typ.

Mahan (Felo – Tamay I) kryje sukę imieniem Turca pochodząca ze starych linii i tak rodzi się Porky ustanawiający nową linię. Możemy powiedzieć iż są to najbardziej znaczące skojarzenia dla procesu rekonstrukcji Presa Canario na Teneryfie, aż do roku 1982. Jako, że od tego momentu Club Español del Perro de Presa Canario rozpoczyna swoją działalność zrzeszając znaczną część hodowców i przedstawiając rasę Hiszpańskiej komisji selekcji i hodowli.

Rozpoczyna się kolejna faza krzyżowania, dodając do nowych wcześniej już wspomnianych linii z dolewką krwi buldoga, która płynęła w żyłach takich psów jak Teguise i Campeon. Przez te krzyżówki próbowano dodać mocniejszą budowę tam gdzie była lekka w związku z czym zaistniała olbrzymia niejednolitość.

Owocem takich krzyżówek były psy takiecie jak Patagón, Traque, Caporal, Daute, Faycán i inne, egzemplarze o mocnej budowie i dobrym typie mając wciąż na uwadze zróżnicowanie tej grupy na Teneryfie.

Patagón	Traque	Caporal	Faycan (z prawej)

W 1984 roku krzyżowano presy z pręgowanym Bullmastifem, próbowano również z psem otrzymanym w wyniku skrzyżowania Bullmastifa i Staffordshire Bull Teriera jakkolwiek jednak te krzyżówki miały niewielki udział w rekonstrukcji rasy. Zrobiono również test z Dogo Argentino, który był zupełnie odrzucony.

przykładowe zdjęcia kilku innych ras psów z pierwszej połowy XX wieku:

Zrobiono również skojarzenie suki Morita (Felo – Mora de Irema Curtó) z psem Lirio należącym do Don Manuela Aleman z Arucas (Gran Canaria), który wprowadził krew Masino Neapoletano jednakże linia ta nie była kontynuowana.

Syntezą niech będzie populacja z Teneryfy którą reprezentują następujące linie krwi:

• Większość populacji, szacunkowo 85%, najbardziej charakterystyczna kontynuuje linię Boby-Piba-Felo, odświeżoną przez Buldoga (Gruñón) i w nieco mniejszej proporcji odświeżoną przez Bullmastifa i Doga Niemieckiego wspomaganą przez presy ze starych linii.

• Wyizolowana grupa stanowiąca około 5% populacji to linia Boby-Piba-Felo z Bullmastifem występującym w pierwszej generacji i wyróżniająca się innym fenotypem.

• Kolejna grupa stanowiąca 5 % populacji to potomkowie linii Drago-Boby-Piba z której suki były później krzyżowane z licznymi samcami tworząc odrębną grupę o swoich własnych charakterystykach.

• Ostateczne 5% to grupa pochodząca z przypadkowych skojarzeń.

Jak można wydedukować z przedstawionych powyżej materiałów, kiedy na Teneryfie walki psów zupełnie przestały istnieć, pojawiły się skojarzenia mające na uwadze fenotyp psów używanych do reprodukcji, miano na uwadze wysoki stopień jednolitości aby poprawić typ. W konsekwencji udało się uzyskać znaczną homogeniczność istniejącej populacji, ale pojawiły się też problemy z charakterem, budową i dysplazją. W chwili obecnej Hiszpański Klub Perro de Presa Canario ma przed sobą żmudne zadanie promocji krzyżowania psów z obu prowincji Wysp Kanaryjskich aby zunifikować i poprawić typ Presa Canario w całym regionie.

Opublikowane w pierwszym biuletynie Club Español del Perro de Presa Canario

Tłumaczenie: Ewa Ziemska "Rey Gladiador"

Copyright © Ewa Ziemska - Rey Gladiador

|   STRONA GŁÓWNA   |   BAZA RODOWODÓW   |   ADOPCJE   |   PORTAL DOGO CANARIO   |

Korzystając z informacji i zdjęć z tej strony proszę o umieszczenie przy nich linku zwrotnego do strony. Dziękuję.